Müzeler

Dolmabahçe Sarayı'nda toplanan Dil ve Târih Kongresi bitmiş, bu münasebetle açılan sergi gezilmişti. İtalyan müsteşriklerden Prof. Rossi yanıma geldi ve:

"Sizin Akdeniz hakkında yazdığınız yazıların hepsi İtalyanca'ya çevrilmiştir. Topkapı kütüphânelerini çok iyi tanırsınız, birkaç kitap inceleyeceğiz. Vaktimiz çok dar, bize yardım eder misiniz?" dedi.

Bunu memnuniyetle kabul ettim. Yanındaki bir başka İtalyan profesörle beraber Saray'a gittik. Kütüphâne memuru lâtin harfleriyle kargacık burgacık yazılmış kocaman bir fihrist defterini önümüze koydu. Bu fihriste birçok kitap ve müellif isimleri yanlış yazılmış, âdeta uydurulmuş gibiydi. Saray kütüphânelerinde bulunan Arapça, Farsça, Türkçe birçok kitabın ve müelliflerinin isimlerini doğru okuyup yazacak kimsenin Türkiye'de sayıları maalesef iki elin parmakları kadar azdır. Araplar'ın dilimize, "Bütün câhiller cesurdur!.." meâlinde çevirdiğimiz pırlanta bir sözleri vardır. Saray'ın o zamanki memurlarının târih ve kitâbiyâta-müteallik bilgileri sıfırın altındaydı. Bunlar, pekçoğu yazma olan ecdât yâdigârı eserlerin latin harfleriyle fihristini yapmışlardı.

Birlikte oraya gittiğimiz bu yabancı profesör Türkologlar, bu fihristin sahifelerini açtılar. Sonra birbirlerinin yüzlerine baktılar. Prof. Rossi kulağıma eğilerek:

"İbrahim Bey!.. dedi. "Siz harf inkılâbı yaptınız, latin harflerini kabul ettiniz. Eski yazınızla yazılmış fihrist defterleri varsa, onları istesek bir suç işlemiş olmayalım!.."
"Hayır!.." dedim.

Hâfız-ı kütüpten İslâm harfleriyle yazılmış fihristleri istedim. Gitti, getirdi. Profesörler onbeş dakikada aradıkları kitapları buldular. Prof Rossi:
"Kuzum İbrahim Hakkı Bey! Dünyanın en güzeli olan yazınızı niye attınız; o gâyet kolay yazılan, çiçek gibi yazı atılır mıydı? Garbın seçkin otoriteleri, ilim adamları kolay yazılır ve güzel bir yazı arıyorlar. Hendesî ve çirkin latin harflerini niçin kabul ettiniz... Ben latinim, latin harfleri de bizim millî harflerimizdir. Fakat onunla köklü bir ilim yazısı yazılamaz!.."
Bunları latin asıllı bir profesör söylüyordu...

Fazilet Takvimi