Müzeler

Doğu cephesi komutanı, milli mücadele kahramanı ve siyaset adamı olarak bilinen Kazım Karabekir Paşa’nın müzeye dönüştürülen İstanbul’un Erenköy semtindeki evi; tarihimize ışık tutuyor. Bu yazımızda, “Hayatımda bana zevk veren hayli başarılarım vardır: En zevklisi binlerce bakımsız çocuğun hayat ve geleceğini kurtarmak olmuştur.” sözünün sahibi Kazım Karabekir Paşa’nın adını yaşatmak amacı ile kurulan müzeye yer veriyoruz. Müzeye geçmeden önce Kazım Karabekir Paşa’yı eminiz ki hepimiz tarihten tanıyoruz. Ancak bu önemli paşamızın hayatı hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz? Gelin isterseniz öncelikle Kazım Karabekir Paşa’nın hayatı ile başlayalım.

Kazım Karabekir Paşa Kimdir?

Kazım Karabekir Paşa Müzesi ataşehir guide

Şark Cephesi Komutanı, Milli Mücadele Kahramanı ve Siyaset Adamı Kazım Karabekir’in hayatından kısaca bahsetmek gerekirse; 1882 yılında İstanbul Kocamustafapaşa’da doğmuştur. Ailesi Karaman’ın Gafariyat kasabasından, şimdiki ismi ile Kazım Karabekir ilçesindendir. Babası, Mehmed Emin Paşadır. Annesi ise Hacı Havva Hanım’dır. Karabekir, beş erkek kardeşin en küçüğüdür . Eğitim hayatı başarılarla doludur. 1902’de Harbiye Mektebi’nden, 1905’te Mekteb-i Erkân-ı Harbiye’den mezun olmuştur. 1907’de Enver Paşa ile birlikte İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Manastır şubesini kurmuştur. 1909’da 31 Mart Olayı’nı bastırmak için kurulan Hareket Ordusu’na katılmıştır. 1912’de I. Balkan Savaşı’nda yer almıştır. I. Dünya Savaşı’nda, Çanakkale ve Kafkasya Cephesi’nde, Kurtuluş Savaşı’nda üstün başarılar gösteren Kazım Karabekir’in siyasi yaşamı Cumhuriyetin ilanından sonra başlamıştır. 1924 yılında, ilk muhalefet partisi Terrakki Perver Cumhuriyet Fırkası’nın başkanlığına seçilmiştir. 1926’da İzmir suikastinde rolü olduğu ileri sürülerek yargılanmıştır. Fakat söz konusu olayla bir ilgisi olmadığı anlaşılarak beraat etmiştir. 1927 yılında ise emekli edilen Kazım Karabekir, 1938 yılına kadar Erenköy’deki bugün müze olan köşkünde inzivaya çekilmiştir. Eserlerinin çoğunu bu dönemde kaleme almıştır. 1938 yılı sonunda ise bu inzivaya bir son verip İstanbul Milletvekilliğine seçilmiştir. 6., 7. ve 8. dönemlerde İstanbul Milletvekilliği görevini yapmıştır. 5 Ağustos 1946 tarihinde TBMM Başkanlığı’na seçilmiştir. Hayatı başarılarla dolu Karabekir 26 Ocak 1948 tarihinde vefat etmiştir. Geride pek çok eser bırakmıştır.

Köşkün Tarihçesi

Kazım Karabekir Paşa Müzesi ataşehir guide 1

Köşk, Sultan II. Abdülhamid döneminde İtalyan mimar ve heykeltıraş Rozette’ye inşa ettirildi. Bahçesinde yer alan dev zürafa heykeli sebebi ile “Zürafalı Köşk” olarak anılmaktaydı. Ancak Osmanlı Devleti’nin yıkılışından sonra hemen hemen 1929 yılına kadar kullanılmayan köşke; eski görkemini kaybederek, çevre sakinlerini tedirgin eden bir görüntüye sahip olunca “Perili Köşk” adı da yakıştırıldı. Köşk, 15 Kasım 1930 yılında Kâzım Karabekir Paşa tarafından satın alındı. 1938 yılına kadar bu evde ikamet eden Karabekir ailesi, Paşa’nın Meclis Başkanı seçilmesi ile Ankara’ya taşındı. Ancak köşk, aile tarafından yaz tatillerinde kullanılmaya devam edildi. 1948 yılında Kâzım Karabekir Paşa’nın vefatı ile İstanbul’a dönen aile, tekrar köşkte yaşamaya başladı. Kâzım Karabekir Paşa’nın eşi İclal hanımın vefatından sonra köşk, kızları Emel Karabekir Özerengin’e miras olarak kaldı. Fakat köşkün mirasçısı olan kızlarının da 1984 yılındaki vefatından sonra köşk kapalı kaldı.

Köşkten Müzeye

Kazım Karabekir Paşa Müzesi ataşehir guide 2

Köşkün müze olarak kullanım fikri aslında Kazım Karabekir Paşa’ya aittir. Paşa sağlığında köşkün bir bölümünde çocukluğundan beri biriktirdiği ve sakladığı ailesine ve kendisine ait eşyaların sergilendiği bir müze oluşturmuştu. Vefatından sonra da bu girişimi ile kızları ve torununa ışık tuttu. 02 Aralık 2002 tarihinde Paşanın kızları Hayat Karabekir Feyzioğlu ve Timsal Karabekir Yıldıran ile Emel Karabekir Özerengin’in kızı Gülden Gazioğlu tarafından Kâzım Karabekir Paşa’nın adını ve anısını yaşatmak amacı ile Kâzım Karabekir Vakfı kuruldu. 2005 yılında da Kâzım Karabekir Vakfı tarafından, Kültür ve Turizm Bakanlığı denetiminde özel bir müze kuruldu. Kişisel eşyalarından hatıra fotoğraflarına, kitaplarından günlüklerine, silahlarından pusulasına, madalyalarından nişanlarına ve üniformasından kemanına kadar Kazım Karabekir Paşa ve ailesine ait pek çok eserin sergilendiği bir yaşayan köşk müze olarak 1 Ekim 2005 tarihinde halkın ziyaretine açıldı. Müzenin iç düzenlemesi Müze Müdürü Figen Batı’nın çalışmaları ile hazırlandı. Müzede, Paşa ve ailesine ait olan orijinal eserler sergilenmektedir. Müzenin alt katında, ailenin oturma odası ile Paşa’nın çalışma odası ve kabul salonu aslına uygun olarak yeniden düzenlenmiştir. Üst katta ise Paşa ve eşine ait yatak odası, aile bireylerine ait fotoğraflarının sergilendiği oda ile Paşa ve eşine ait kıyafetlerin sergilendiği bölüm yer almaktadır.